อีสานสะท้อนผ่านไม้โบราณ—จากแลนด์มาร์กสู่ความทรงจำ

1. จุดเริ่มต้นของ ‘เฮือนโบราณ’ ในเมืองขอนแก่น

ตั้งแต่ปลายปี 2565 ขอนแก่นได้สร้างแลนด์มาร์กเชิงอนุรักษ์ คือ “เฮือนโบราณ วิถีไทบ้านขอนแก่น” จำนวน 26 หลังจาก 26 อำเภอ มาจัดแสดงบนสนามหน้าศาลากลางจังหวัด งานนี้ถูกจัดขึ้นในเทศกาลไหมนานาชาติ ประเพณีผูกเสี่ยว งานกาชาด และขอนแก่นซอฟต์พาวเวอร์

ทั้งนี้ นายไกรสร กองฉลาด ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่นกล่าวว่า หากประเมินหลังงานแล้วชาวบ้านไม่ต้องการเก็บไว้ ก็พร้อมให้รื้อถอนทันที

2. สีสันและชีวิตชีวาของประเพณีในเฮือนโบราณ

พื้นที่แห่งนี้เคยผ่านสายกิจกรรมสำคัญ: ตั้งแต่เทศกาลสงกรานต์ปี 2567 ที่จัดพิธีสืบสานประเพณี วิถีไทบ้าน ช่วง 11–15 เมษายน มีกิจกรรมหลากหลาย เช่น พิธีสรงน้ำพระพุทธรูป, การประกวดต้นดอกไม้, ตบประทายหรือการก่อเจดีย์ทราย, การจัดแสดงหมอลำพื้นบ้าน และการแสดงแสง สี เสียง รวมถึงมี ‘อุโมงค์ดอกคูน’ เพิ่มความศรัทธาและมนต์เสน่ห์ ของงานอีกด้วย

3. เสียงจากประชาชน: ต่อมาถึงการตัดสินใจรื้อถอน

ในเดือนกรกฎาคม 2568 นับเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญ เมื่อคณะกรรมการฯ เฮือนโบราณจังหวัดขอนแก่นมีมติให้รื้อถอนเฮือนโบราณเพื่อจัดสรรพื้นที่ให้เหมาะสมและสวยงาม ตามแนวคิดพัฒนาเมืองและปรับภูมิทัศน์ ขณะที่ภาคประชาชนก็มีเสียงเสนอต่าง ๆ บ้าง เช่นความเห็นว่าพื้นที่สาธารณะควรใช้อย่างคุ้มค่า เหมาะสมกับภาพลักษณ์เมือง

4. สิ่งที่เหลือไว้—เก็บรักษาความทรงจำ

แม้เฮือนโบราณจะถูกรื้อถอน แต่วัฒนธรรมและประสบการณ์ที่เกิดขึ้นยังคงอยู่ในความทรงจำของผู้คน การได้สัมผัสวิถีอีสานผ่านไม้โบราณ การได้ฟังหมอลำ การได้ชมแสงไฟสวยงามในคืนหนึ่งทั้งหมดนี้ คือเรื่องราวที่ถูกบันทึกผ่านภาพถ่าย เสียงเพลง และความรู้สึกของผู้ที่ได้มาถึงที่นั่น

สรุป

“เฮือนโบราณ วิถีไทบ้านขอนแก่น” เคยเป็นแลนด์มาร์กสำคัญที่รวบรวมวิถีท้องถิ่นของคนขอนแก่นไว้ในรูปแบบบ้านไม้โบราณ แต่เมื่อเวลาผ่านไป ความจำเหล่านั้นกลายเป็นอดีต ยังคงเหลือเพียงภาพ บทเพลง และความทรงจำที่มีคุณค่าในใจของคนอีสาน