ประเทศไทยมีจังหวัดที่เป็นศูนย์กลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสานอยู่หลายแห่ง แต่สองจังหวัดที่มีบทบาทโดดเด่นที่สุดในด้านการพัฒนาเมือง ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดนครราชสีมา หรือที่รู้จักกันในชื่อ “โคราช” ทั้งสองเมืองล้วนมีประวัติศาสตร์ยาวนาน การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ การศึกษา การคมนาคม และวัฒนธรรม อย่างไรก็ตาม เมื่อเปรียบเทียบในเชิงความเจริญที่เชื่อมโยงกับแนวคิด “เมืองอัจฉริยะ” (Smart City) และการพัฒนาอย่างยั่งยืน จังหวัดขอนแก่นกลับแสดงศักยภาพที่โดดเด่นกว่าในหลายมิติอย่างชัดเจน

บทความนี้จะชี้ให้เห็นถึง 7 ด้านที่ขอนแก่นสามารถพัฒนาได้เหนือกว่าโคราช พร้อมข้อมูลสนับสนุนและตัวอย่างรูปธรรม เพื่อสะท้อนภาพรวมของเมืองที่กำลังก้าวสู่การเป็นมหานครแห่งอีสานในอนาคตอันใกล้

⸻

1. ด้านการศึกษา: ขอนแก่นกับมหาวิทยาลัยระดับชาติ

จังหวัดขอนแก่นมี “มหาวิทยาลัยขอนแก่น” (มข.) ซึ่งถือเป็นมหาวิทยาลัยหลักของภาคตะวันออกเฉียงเหนือและเป็น 1 ใน 9 มหาวิทยาลัยวิจัยแห่งชาติ ได้รับการจัดอันดับโดย Times Higher Education และ QS Ranking อยู่ในระดับแถวหน้าของประเทศไทย ทั้งในด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิศวกรรมศาสตร์ และสังคมศาสตร์

ในขณะที่โคราชมีมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (มทส.) และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาที่มีคุณภาพ แต่ยังไม่มีการจัดอันดับที่โดดเด่นในระดับนานาชาติเท่ากับ มข.

นอกจากนี้ ขอนแก่นยังเป็นศูนย์กลางงานวิจัยระดับภูมิภาค มี “KKU Science Park” และความร่วมมือกับองค์กรต่างประเทศทั้งในด้านวิจัยและนวัตกรรมที่ครอบคลุมด้านสาธารณสุข เกษตร อุตสาหกรรม และการศึกษา

⸻

2. ด้านสาธารณสุข: โรงพยาบาลระดับโรงเรียนแพทย์

โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ขอนแก่น ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นโรงพยาบาลระดับตติยภูมิขั้นสูง (Advanced Tertiary Care) และเป็นศูนย์ฝึกอบรมแพทย์ที่มีชื่อเสียงที่สุดในภาคอีสาน ทั้งยังมีศูนย์ความเป็นเลิศ (Center of Excellence) ด้านต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ มะเร็ง ศัลยกรรม และโรคเฉพาะทางในระดับประเทศ

ในขณะที่โคราชมีโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ซึ่งมีความสามารถในการให้บริการทางการแพทย์ที่ดีเยี่ยมเช่นกัน แต่ยังไม่ใช่โรงเรียนแพทย์ และไม่มีความร่วมมือด้านวิจัยในระดับมหาวิทยาลัยเท่าขอนแก่น

⸻

3. ด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรม: เมืองนำร่องด้าน Smart City

จังหวัดขอนแก่นได้ริเริ่มโครงการ “Khon Kaen Smart City” ซึ่งเป็นหนึ่งในเมืองนำร่องของประเทศไทย ภายใต้แนวคิด “ขอนแก่นโมเดล” โดยมีการบูรณาการการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ระบบขนส่งมวลชนอัจฉริยะ (Smart Transit), ระบบบำบัดน้ำเสียอัจฉริยะ และระบบดิจิทัลในการบริหารจัดการเมือง

ขอนแก่นยังเป็นที่ตั้งของ “TCDC ขอนแก่น หรือ CEA” ซึ่งสนับสนุนการสร้างนวัตกรรมเชิงสร้างสรรค์ และธุรกิจดิจิทัลมากมาย ทั้งในรูปแบบ Co-working Space, Accelerator และ Event Creator

โคราชเริ่มมีการขับเคลื่อน Smart City บางส่วน แต่ยังไม่เป็นระบบและยังไม่มีการผลักดันเท่าขอนแก่นในภาพรวม

⸻

4. ด้านโครงสร้างพื้นฐานและระบบขนส่งสมัยใหม่

ขอนแก่นเป็นจังหวัดแรกในภาคอีสานที่วางแผนพัฒนาระบบ “โมโนเรล” ในตัวเมือง โดยโครงการนี้มีชื่อว่า “Khon Kaen Transit System” ซึ่งเป็นระบบรางเบา (LRT) ที่จะเชื่อมโยงการเดินทางจากสนามบินและสถานีรถไฟเข้าสู่ใจกลางเมือง ช่วยลดปัญหาการจราจร และเพิ่มมูลค่าอสังหาริมทรัพย์โดยรอบ

โคราชยังไม่มีโครงการระบบรางในเมืองที่เป็นรูปธรรม แม้ว่าจะมีการพัฒนาถนนและระบบทางด่วน แต่การจราจรในโคราชยังคงมีปัญหาหนักในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะในเขตตัวเมืองและทางผ่านเข้าสู่ภาคอีสาน

⸻

5. ด้านเศรษฐกิจสร้างสรรค์และธุรกิจดิจิทัล

ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ขอนแก่นสามารถพัฒนาธุรกิจ Startup และดิจิทัลคอนเทนต์ได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในสายงานด้าน “HealthTech”, “AgriTech” และ “Creative Economy” ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากทั้งภาครัฐและเอกชน รวมถึงความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยในระดับนานาชาติ

โคราชยังคงเน้นอุตสาหกรรมการผลิตแบบดั้งเดิม และโครงการเมกะโปรเจกต์ด้านโลจิสติกส์ แต่ยังไม่มี Ecosystem ด้านนวัตกรรมและธุรกิจสร้างสรรค์ที่ครบวงจรเท่าขอนแก่น

⸻

6. ด้านการมีส่วนร่วมของประชาชนและการบริหารจัดการเมือง

“Khon Kaen Think Tank” เป็นตัวอย่างของการรวมตัวของภาคประชาชน นักวิชาการ และนักธุรกิจที่ร่วมกันวางแผนพัฒนาเมือง โดยไม่รอแค่รัฐบาลกลาง นี่เป็นรูปแบบ “การเมืองท้องถิ่นเชิงรุก” ที่ผลักดันให้เกิดเมืองอัจฉริยะจากภาคประชาชน

ในขณะที่โคราชยังคงมีระบบการพัฒนาแบบ Top-down คือรอการขับเคลื่อนจากส่วนกลางเป็นหลัก ทำให้การพัฒนาในบางเรื่องล่าช้า และขาดพลวัตเท่าขอนแก่น

⸻

7. การเชื่อมโยงนานาชาติ: งานประชุม วิชาการ และเศรษฐกิจ

จังหวัดขอนแก่นมีศูนย์ประชุมนานาชาติขนาดใหญ่ (KICE) ที่รองรับการจัดประชุมสัมมนาระดับอาเซียนได้หลายพันคน และเป็นเจ้าภาพงานระดับนานาชาติหลายครั้งต่อปี เช่น งานวิจัย ASEAN, การประชุมด้านเทคโนโลยี และการแพทย์

โคราชมีศูนย์การประชุมเช่นกัน แต่ยังไม่มีบทบาทเทียบเท่าในระดับนานาชาติ โดยส่วนใหญ่เป็นงานแสดงสินค้าและอีเวนต์ภายในประเทศ

⸻

สรุป: เมืองแห่งอนาคตของภาคอีสาน?

เมื่อพิจารณาในภาพรวม ทั้งด้านการศึกษา สาธารณสุข นวัตกรรม เทคโนโลยี ระบบขนส่ง และการบริหารเมือง ขอนแก่นได้แสดงศักยภาพของ “เมืองอัจฉริยะ” ได้ชัดเจนกว่าโคราชอย่างต่อเนื่อง ทั้งในเชิงวิสัยทัศน์ แผนพัฒนา และการมีส่วนร่วมของประชาชน

หากมองไปยังอนาคต การพัฒนาอย่างยั่งยืนที่เชื่อมโยงกับโลกาภิวัตน์และดิจิทัลจะกลายเป็นตัวชี้วัดใหม่ของ “เมืองที่เจริญ” และขอนแก่นอาจเป็นคำตอบของมหานครอีสานที่แท้จริง