"ขอนแก่น" เมืองแนวหน้าแห่งนวัตกรรม
ภาพโดย Yesman
ขอนแก่น นอกจากจะเป็นเมืองศูนย์กลางส่วนราชการในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน เป็นที่ตั้งสถาบันอุดมศึกษามากมาย และเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจการผลิตหนึ่งของภาคอีสานแล้ว ข่าวสารในระยะใกล้นี้ยังบ่งชี้ว่า ขอนแก่นได้กลายเป็นเมืองแนวหน้าของการสร้างสรรค์นวัตกรรมทั้งของภาคอีสานและ ของประเทศ ทั้งแผนการสร้างรถไฟฟ้าในตัวเมือง และโรงไฟฟ้าขยะแห่งแรกของอีสาน
รากฐานของการก้าวหน้าในแผนงานนวัตกรรมของจังหวัดขอนแก่น มีที่มาจากการเป็นศูนย์กลางด้านวิทยาศาสตร์ วิศวกรรม และการแพทย์ จากสถาบันอุดมศึกษาชั้นนำอย่างมหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งได้ริเริ่มค้นคว้านวัตกรรมต่างๆ มากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เครื่องจักรกลการเกษตร เครื่องมือและวิธีรักษาทางการแพทย์ ยาสมุนไพรสกัด ซึ่งมหาวิทยาลัยขอนแก่นเป็นมหาวิทยาลัยที่จดสิทธิบัตรมากที่สุดในประเทศมาก ถึง 737 ฉบับ (ถึงเดือนตุลาคม 2558) โดยมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ให้ความสำคัญกับการประดิษฐ์คิดค้นมาก ได้จัดตั้งสำนักงานบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญา มาเพื่อช่วยเหลืออาจารย์และนักวิจัยที่ค้นคว้าและคิดค้นสิ่งประดิษฐ์นวัต กรรม และผลงานทางวิชาการต่างๆ
แนวคิดที่มีพื้นฐานการริเริ่มสร้าง สรรค์ และพลังของวิทยาศาสตร์วิศวกรรมที่ล้ำหน้าอยู่ร่วมกับประชาชนในตัวเมือง ผ่านการจัดแสดงนิทรรศการ และการประยุกต์ใช้จริงจากมหาวิทยาลัยจนคนทั่วไปเข้าถึงและรับรู้ได้นี้เอง ที่ทำให้แนวโน้มการยอมรับสิ่งใหม่ๆ ของชาวขอนแก่น มีมากกว่าภาคประชาสังคมของจังหวัดอื่น ดังจะเห็นได้จากการประชุมสัมมนาหาแนวทางการวางแผนสร้างรถไฟฟ้าภายในตัวเมือง ที่กลุ่มผู้ให้บริการรถสองแถวยินดีที่จะมีรถไฟฟ้ามากกว่าที่จะกลัวเสียผล ประโยชน์ ต่างจากผู้ให้บริการขนส่งในจังหวัดอื่น เทศบาลที่ยอมรับระบบรถเมล์ไฟฟ้า และโรงไฟฟ้าจากเตาเผาขยะซึ่งกำลังจะเดินเครื่องได้เป็นแห่งแรกในเดือน สิงหาคมนี้ รวมถึงการวางระบบเพื่อนำสายไฟฟ้าลงใต้ดินซึ่งคืบหน้าอย่างรวดเร็วทันทีที่ นโยบายออกมา อีกทั้งอีสานซอฟต์แวร์ปาร์คที่เป็นแหล่งกำเนิดโปรแกรมเมอร์และซอฟต์แวร์ที่ ใช้งานได้จริงระดับธุรกิจออกมาสู่ท้องตลาดอย่างเงียบๆ
ความเปลี่ยน แปลงในแนวคิดของชาวขอนแก่นนี้เกิดขึ้นเร็วมาก หากเทียบกับในอดีตที่เพียงจะสร้างอุโมงค์ทางลอดใต้ดินยังเกิดการประท้วง อย่างต่อเนื่องจนโครงการชะงักนับสิบปี สาเหตุอาจมาจากกลุ่มประชากรที่เปลี่ยนแปลงไป ผู้ได้รับผลประโยชน์จากการเติบโตของเมืองในยุคใหม่มีมากขึ้น พร้อมกับการจบการศึกษาของนักศึกษาที่ไม่กลับไปยังบ้านเกิด ตั้งถิ่นฐาน ทำงาน และริเริ่มธุรกิจในเมืองขอนแก่น รวมถึงรุ่นลูกหลานของคหบดีท้องถิ่นที่ระดับการศึกษาสูงขึ้น เข้าถึงและมีทัศนคติที่ดีต่อเทคโนโลยีที่ดีขึ้น เข้ามามีบทบาทในวงการธุรกิจของเมืองด้วยตัวเอง และมีบทบาทในการประสานการเมืองร่วมกัน และสามารถนำเสนอแนวทางแก้ปัญหาที่ก้าวหน้ามากขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม โครงสร้างประชากรและการมีส่วนร่วมของคนอายุน้อยที่ไฟแรง ช่วยให้พลังสร้างสรรค์ดำเนินไปได้อย่างเป็นระบบพร้อมกับการดูแลอย่างรอบคอบ ของนักลงทุนและคหบดีรุ่นใหญ่อาวุโส
นอกจากนี้ ภาพลักษณ์ของขอนแก่น ยังเป็นศูนย์วิจัยที่ทันสมัยและก้าวหน้าทางการแพทย์ ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่โรงพยาบาลศรีนครินทร์ เป็นแหล่งวิจัยและรักษาโรคหัวใจที่ก้าวหน้า มีความสำเร็จในการผ่าตัดระดับยากอย่างต่อเนื่อง และสามารถผ่าตัดหัวใจได้มากกว่า 1,500 รายต่อปี
เมื่อเทคโนโลยีและนวัตกรรมเข้าถึงและจับต้องได้ ผู้คนมีความรู้และเข้าใจเพียงพอที่จะยอมรับ ก็ไม่แปลกที่ขอนแก่นจะมุ่งสู่ความเป็นเมืองที่มีนวัตกรรมก้าวหน้าที่สุดของ ภาคอีสานและมีอนาคตที่สดใสแม้การเมืองระดับประเทศจะยังสับสน
ต้นแบบ ขอนแก่นนั้นอาจทำตามไม่ง่ายนัก แต่ก็มีความเป็นไปได้หากภาครัฐเลิกสร้างภาพนวัตกรรมเพียงแค่การทำการตลาด ลดงบประชาสัมพันธ์ จัดอีเวนต์ แล้วทุ่มงบประมาณลงให้กับการค้นคว้าวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่ได้ผลจริง กับผู้คนที่ทำงานจริง สนับสนุนการศึกษาและการสาธารณสุขอย่างเป็นระบบโดยไม่คิดว่าสิ้นเปลือง
ประเทศ ไทย 4.0 ขึ้นอยู่กับการปรับเปลี่ยนแนวคิดและการให้ความสำคัญแก่การศึกษา ผู้เขียนขอเอาใจช่วยให้โครงการต่างๆ ของขอนแก่นประสบความสำเร็จเพื่อเป็นต้นแบบให้แก่เมืองอื่น ๆ ทั่วประเทศให้เจริญก้าวหน้าด้วยนวัตกรรมและความสร้างสรรค์ต่อไป
ที่มา คอลัมน์ เดือนหงายที่ชายโขง นสพ.มติชนรายวัน โดย ธีรภัทร เจริญสุข
